Muzeum Oświaty zaistniało w Bydgoszczy 14 października 1985 r. Przejęło na początek około 1000 jednostek inwentarzowych, zgromadzonych przez grupę emerytowanych nauczycieli, entuzjastów zbieractwa
i idei muzealnictwa oświatowego. Prowadzili oni społecznie od 1978 r. Muzeum Pamiątek Nauczycielskich korzystając z pomieszczenia w Wydziale Oświaty i Wychowania, później w Domu Nauczyciela.
Wśród zbiorów dominowały dawne podręczniki, czasopisma,fotografie oraz akta szczątkowe szkół i placówek oświatowych .
Od 1985 dysponując piwnicznymi pomieszczeniami oddanej do użytku szkoły podstawowej, powstawały sukcesywnie sale wystawowe. Stworzone zostały i utrwalone konkretne formy pracy muzealnej i dydaktycznej, które stanowią indywidualny dorobek bydgoskiego Muzeum Oświaty. Muzeum było placówką wychowania pozaszkolnego, od 1992 roku jest wydziałem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy, do siedziby której w lutym 2004 roku zostało przeniesione, przejmując kilka pomieszczeń na II piętrze budynku przy ul. M. Skłodowskiej - Curie 4.
Muzeum Oświaty dysponuje trzema salami wystawowymi, w których prezentowane są:
EKSPOZYCJE STAŁE:
"Szkoła sprzed lat" - przybliżająca szkołę z okresu zaboru pruskiego i dwudziestolecia międzywojennego.
"Losy nauczycieli bydgoskich w latach 1939-1945" - poświęcona tym, którzy oddali swe życie w masowych egzekucjach i w obozach zagłady oraz tym,
którzy prowadząc tajne nauczanie zaświadczyli że, nauczyciel to więcej niż zawód, to powołanie.
"Szkice z dziejów oświaty" - traktująca o najciekawszych wydarzeniach w bydgoskiej oświacie w XX wieku.
"Tradycje związkowe pracowników oświaty" - ukazująca poprzez sylwetki ludzi, dokumenty i publikacje wielopokoleniową walkę o lepsze warunki nauki dla polskich dzieci i o status zawodu nauczyciela.
Trzon naszej kolekcji stanowią: sprzęty szkolne (ławki, stoliki, tablice), wyposażenie uczniów i nauczycieli (podręczniki, literatura metodyczna, zeszyty, stroje szkolne i organizacyjne, tarcze, przybory do pisania itp.) fotografie i nagrania, świadectwa szkolne), szczątkowe akta szkół i organizacji uczniowskich w tym ZHP, PCK, LOP i innych, spuścizny wybitnych nauczycieli bydgoskich.
Muzeum organizuje WYSTAWY CZASOWE i prowadzi szeroką działalność dydaktyczną. Proponujemy nauczycielom lekcje muzealne z bloku przedmiotów humanistycznych dla uczniów szkół podstawowych, średnich i studentów. Zgodnie z życzeniami nauczycieli i wiekiem odbiorcy regulowany jest dobór prezentowanych treści i czas trwania zajęć. Ze zgromadzonych zbiorów, bez ograniczeń korzystać mogą na miejscu nauczyciele i studenci piszący prace z zakresu historii oświaty.